خبرگزاری مهر در گزارشی به بررسی آخرین وضعیت قراردادهای گازی ایران پرداخت.

به گزارش خبرگزاری مهر، رشد مصرف انرژی در سالهای اخیر در جهان به ویژه استفاده از سوخت گاز طبیعی موجب شده است که گاز طبیعی و گاز مایع شده ( LNG ) به عنوان سوخت پاک بیش از پیش مورد توجه جهان صنعتی قرار گیرد.

این در حالی است که ایران با داشتن حدود 28 تریلیون متر مکعب گاز ( 17 درصد از کل ذخایر گاز جهان) به عنوان اولین کشور خاورمیانه و دومین کشور دارنده ذخایر گازی در جهان است که به موجب موقعیت استراتژیک خاص خود در خلیج فارس، ایفا کننده نقش مهمی در صنایع نفت و گاز جهان بوده و به همین دلیل مورد توجه بسیاری از قدرت های صنعتی قرار دارد.

میادین گازی ایران در دو بخش دریایی و خشکی قرار دارند که مهمترین میادین خشکی شامل تابناک، شانول، وراوی، گردان، هما، آغار و دالان، تنگه بیجار، کمال کوه، سرخون، گورزین، سراجه، خانگیران نار و کنگان است، این در حالی است که پارس جنوبی پارس شمالی، سلمان، لاوان و کیش مهمترین میادین دریایی را شامل می شود.

میدان گازی پارس جنوبی مهمترین میدان گازی ایران است که با ذخیره در جای 13.130 میلیارد متر مکعب با کشور قطر مشترک است.

بنابراین گزارش، شرکت ملی صادرات گاز ایران که در سال 1381 و با اهدافی چون بازاریابی و توسعه صادرات گاز ایران، ایجاد ائتلاف تجاری با خریداران و سرمایه گذاران، انجام مذاکرات و نهایی کردن توافقات فروش گاز طبیعی، توسعه بازار گاز و پروژه های صادرات گاز طبیعی و مایع شده تاسیس شد، تصمیم دارد تا سال 2025 (افق 1403 ) به حجم 485 میلیون متر مکعب گاز در روز دسترسی پیدا کرده و از طریق خط لوله و پروژه های LNG به اهداف خود در بخش صادرات گاز دست یابد. بدین ترتیب انتظار می رود با برنامه ریزی های انجام شده ایران به تولید سالیانه 77 میلیون تن ( LNG) تا سال 2014 دست پیدا کند.

پروژه های صادرات گاز از طریق خط لوله

در حال حاضر بالغ بر 15 پروژه خط لوله برای تامین انرژی کشورهای همسایه ایران، کشورهای حاشیه خلیج فارس و قاره اروپا در برنامه صادرات گاز ایران است که از آن جمله می توان به پروژه ایران - پاکستان - هند ( IPI) با هدف انتقال گاز ایران به هند از طریق پاکستان و پروژه ناباکو با هدف تامین انرژی قاره اروپا اشاره کرد.

همچنین مذاکرات متعددی نیز در خصوص صادرات گاز از طریق خط لوله با کشورهای همسایه در جریان است، گر چه در حال حاضر گاز ایران به ترکیه و نخجوان صادر می شود اما برنامه هایی برای صدور گاز به امارات متحده عربی، کویت، عمان، بحرین، پاکستان، هند، ارمنستان و اروپا و از طریق خط موجود (ترکیه) یا خط لوله ( از طریق ارمنستان، گرجستان و اوکراین ) و یا خط لوله ناباکو در دست مطالعه است.

صادرات گاز ایران به ترکیه در سال 2001 میلادی آغاز شد و بر اساس این قرارداد سالانه باید 3 تا 10 میلیارد متر مکعب گاز به این کشور تحویل داده شود.

از سوی دیگر نخجوان نیز واردات گاز ایران را از سال 2005 آغاز کرد که این قرارداد شامل تحویل سالانه 1.1 تا 2.3 میلیارد متر مکعب گاز در سال به نخجوان است.

در مورد انتقال گاز ایران به پاکستان و هند از طریق خط لوله مشترک نیز مذاکراتی از سال 1990 آغاز شده و از سال 2005 با جدیت بیشتری از سوی سه کشور پیگیری شده است.

زمان تحویل گاز در این پروژه طبق پیش بینی های انجام شده از سال ( 2013) و به مدت 25 سال است. بنا به گفته مسئولان وزارت نفت، این قرارداد پس از انجام مذاکرات دو جانبه بین هند و پاکستان و حل موارد مورد اختلاف در آینده نزدیک نهایی خواهد شد.

از سوی دیگر در اواخر سال گذشته نیز قرارداد صادرات گاز ایران با شرکت EGL سوئیس برای مدت 25 سال از طریق مرز ترکیه امضا شد. میزان فروش گاز ایران از سال 2009 سالانه نیم میلیارد دلار پیش بینی شده است که با گذشت زمان این میزان افزایش می یابد.

به گفته مسئولان وزارت نفت گاز توافق شده در این قرارداد از فازهای باقی مانده پارس جنوبی که در دست اجرا می باشند تامین خواهد شد.

از سوی دیگر از آنجا که در شرایط کنونی انتقال گاز به نقاط دوردست همواره با مشکلات فراوانی همراه بوده است. امروزه فناوری ال ان جی به عنوان راهکاری بسیار اقتصادی و قابل اطمینان مطرح شده که کشورهای دارنده گاز نگاه ویژه ای به آن دارند.

تقاضا و بهای ال ان جی در بازارهای جهانی به شدت در حال افزایش است؛ به همین دلیل ایران نیز بخشی از برنامه های صادرات گاز خود را بر اساس فروش ال ان جی بنا نهاده است و پروژه هایی را در دست اجرا دارد تا به اهداف تعیین شده در این زمینه دست یابد.

پروژه ایران LNG

پروژه ایرن LNG با مشارکت شرکت ملی گاز ایران با سهم 49 درصد، شرکت صندوقهای بازنشستگی پس انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت با 50 درصد و شرکت سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی کارکنان صنعت نفت با یک درصد در 50 کیلومتری شمال غربی عسلویه قرار دارد.

طراحی این پروژه با ظرفیت تولید 10 میلیون تن LNG در سال با فناوری مایع سازی " INDE " صورت گرفته است. زمان تولید از این طرح برای اوایل سال 2011 برنامه ریزی شده و خوراک آن از فاز 12 میدان گازی پارس جنوبی تامین می شود.

پروژه پارس ال ان جی

طرح پارس ال ان جی که با مشارکت شرکت ملی گاز ایران، توتال فرانسه و پتروناس مالزی قرار بود در سال 2011 به بهره برداری برسد با کارشکنی های شریک فرانسوی، اجرای آن با تاخیر مواجه شده است. این در حالی است که وزارت نفت ایران خرداد ماه را آخرین فرصت شرکت توتال برای تصمیم گیری در شرکت این پروژه در نظر گرفته و تهدید کرده در صورت عدم حضور توتال، گزینه های دیگری را جایگزین این شرکت فرانسوی خواهد کرد.

در این پروژه طراحی فرآیند مایع سازی بر اساس تکنولوژی مایع سازی Axens فرانسه برای تولید 10 میلیون تن ال ان جی در سال از طریق دو خط تولید طراحی شده است، منبع گاز نیز در این پروژه از فاز 11 میدان پارس جنوبی تامین می شود.

پروژه پرشین LNG

طرح پرشین LNG نسبت به دو پروژه پارس LNG و ایران LNG از ظرفیت تولید بالاتری برخوردار است و با مشارکت شرکتهای صادرات گاز ایران، شل هلند و رپسول اسپانیا از سال 2002 میلادی با شروع مطالعات امکان سنجی آغاز شده است.

ظرفیت طراحی تولید برای دو خط تولید این پروژه جمعا 16.2 میلیوت تن LNG در سال با تامین خوراک از فازهای 13 و 14 پارس جنوبی است. بر اساس برنامه تاریخ تحویل اولین محموله ابتدای سال 2014 است.

پروژه توسعه میدان پارس شمالی

بر اساس تصمیمات شرکت ملی نفت ایران توسعه میدان گازی پارس شمالی با حدود 58.9 تریلیون فوت مکعب ذخیره گاز در جا برای تولید 20 میلیون تن LNG در سال در دستور کار قرار گرفته است.

این میدان در سال 1965 کشف شده و تاکنون 17 حلقه چاه در آن حفاری و 26 سکوی دریایی در این میدان نصب شده است. برای توسعه این میدان مذاکراتی با شرکت سینوک چین انجام شده و موافقتنامه ای برای توسعه این میدان در بخش بالادستی و پایین دستی با سرمایه گذاری 16 میلیارد دلار بین شرکت ملی نفت ایران و سینوک منعقد شده است.

توسعه میادین گازی گلشن و فردوسی

مذاکرات توسعه میادین گلشن و فردوسی برای تولید 20 میلیون تن ال ان جی در سال با شرکت "اس کی اس" مالزی انجام و تفاهم نامه ای بین شرکت ملی نفت و این شرکت مالزیایی برای توسعه این میادین امضا شد. بر اساس برنامه ریزی انجام شده تاریخ شروع این پروژه سال 2012 خواهد بود. میدان گلشن 50 تریلیون متر مکعب گاز درجا و میدان فردوسی نیز 11 تریلیون فوت مکعب حجم ذخایر در جا دارد.

پروژه ال ان جی قشم

پروژه ال ان جی قشم توسط یک شرکت ایرانی برای تولید یک میلیون تن LNG در سال و در جزیره قشم در حال مذاکره است گاز خوراک این پروژه از منابع مخزن گشوی جنوبی تامین خواهد شد. فروش محصول این پروژه به صورت SPOT انجام خواهد پذیرفت . تاریخ شروع تولید از این محصول اواخر سال 2010 خواهد بود.